1. Co ten kalkulator właściwie liczy?
Kalkulator po wprowadzeniu parametrów pacjenta (w zakładce „Kalkulator”) oraz dostępnych w placówce mieszanin do stosowania pozajelitowego (w zakładce „Mieszaniny”) – oblicza zapotrzebowanie energetyczno-białkowe pacjenta w poszczególne dni. Poprzez wybranie w tabeli poniżej okna wyboru parametrów pacjenta, proporcji pomiędzy żywieniem pozajelitowym (PN) a dojelitowym (EN) możliwe jest ustawienie żywienia drogą mieszaną. Należy zauważyć że ustalenie proporcji odbywa się metodą skokową co 25% tak że można uzyskać pięć przedziałów zarówno dla żywienia EN jak i PN czyli 0%, 25%, 50%, 75% i 100%. Następnie kalkulator dopasowuje do ustalonego zapotrzebowania i proporcji najbardziej odpowiednie mieszaniny żywieniowe do żywienia PN obecne w szpitalu, i diety Supportan do żywienia EN.
2. Jak dokładnie przebiega kalkulacja – co stanowi priorytet w obliczeniach?
Kalkulator dzieli cały proces żywienia na fazy – pierwszą fazę rozpoczynania żywienia (jej długość zależy od ryzyka refeeding syndrome), fazę drugą żywienia w pełnej dawce kiedy to wciąż przeważają procesy kataboliczne, a endogenna produkcja energii jest duża, faza trzecia (późny OIT) to faza gdy zaczyna przeważać anabolizm. W pierwszej fazie priorytetem jest właściwa podaż energii, tak aby nie przeżywić pacjenta energetycznie. W fazie drugiej i trzeciej algorytm traktuje priorytetowo podaż białka (ryzyko przeżywienia energetycznego na tym etapie maleje) i tak dobiera z dostępnych w placówce mieszanin żywieniowych PN/ Supportanu, aby jak najlepiej zaspokoić zapotrzebowanie białkowe pacjenta istotne w anabolicznej fazie procesu.
3. Jak ocenić ryzyko refeeding syndrome?
W przypadku kalkulatora posługujemy się kryteriami NICE, poniższa tabela pomoże przyporządkować pacjenta do konkretnej grupy ryzyka RS
| ryzyko małe | ryzyko umiarkowane | ryzyko duże |
|---|---|---|
| BMI < 18.5 kg/m 2 | BMI < 16 kg/m 2 | BMI < 14 kg/m 2 |
| > 10% utraty masy ciała w ciągu 3–6 miesięcy | > 15% utraty masy ciała w ciągu 3–6 miesięcy | > 20% utraty masy ciała w ciągu 3–6 miesięcy |
| B. ograniczone spożycie pokarmu > 5 dni | B. ograniczone spożycie pokarmu > 10 dni | B. ograniczone spożycie pokarmu > 15 dni |
| Nadużywanie alkoholu narkotyków w wywiadzie | Niski poziom potasu, fosforanów albo magnezu przy rozpoczynaniu leczenia. |
W zależności od stopnia ryzyka wystąpienia RS żywienie rozpoczynamy ostrożnie osiągając docelową wartość podaży w ciągu 4-7 dni
4. Przewidywany czas żywienia w ostrej fazie katabolicznej OIT (w dniach) – co tutaj wpisać?
Dokładnie to o czym mówi tytuł nad okienkiem do wprowadzania danych, czyli ile dni planujemy żywić pacjenta ze szczególnym zogniskowaniem co do podawanej energii – jeśli jest to np. 1 tydzień to wpisujemy 7 dni. Algorytm uwzględni również ryzyko refeeding syndrome i przygotuje gotowy plan żywienia, który można następnie wydrukować i dołączyć do historii choroby pacjenta.
5. Czy dane prezentowane w kalkulatorze to teoretyczne wyliczenia?
Model obliczeń zakłada następujący schemat – wprowadzamy dane pacjenta, na ich podstawnie algorytm wylicza teoretyczne zapotrzebowanie białkowo-energetyczne na poszczególne dni – uwzględniając rozdział na żywienie EN i PN, algorytm dobiera mieszaninę spośród dostępnych w placówce (tych które zaznaczyliśmy w zakładce „Mieszaniny”) jak również Supportanu aby jak najdokładniej pokryć wyliczone zapotrzebowanie – następnie wstecznie oblicza ile pacjent otrzyma białka i energii przy podaży zaproponowanego worka / worków. W przypadku fazy początkowej kiedy ryzyko refeeding syndrome jest najwyższe, kalkulator zaokrągla podaż zarówno diety EN jak i mieszaniny PN do 100ml, w późniejszych okresach posługuje się pełnymi opakowaniami dostępnymi w placówce.
6. Czy kalkulator liczy tylko w „całych” workach RTU?
Generalnie co do zasady – tak proponuje całe worki dostępne w szpitalu (tak jak Państwo zaznaczą w zakładce), jedynie w pierwszych dniach gdy szczególnie ważne jest aby nie przeżywić energetycznie pacjenta przy rozpoczynaniu żywienia w zależności od dostępności w palcówce zbyt dużych worków, algorytm zaokrąglał będzie do 100ml mieszaniny żywieniowej.
7. A jeśli pacjent jest bardzo otyły np. waży 160 kg przy wzroście 170 cm – to kalkulator policzy żywienie na całą masę jego ciała?
Kalkulator w swoich obliczeniach w wypadku osób otyłych zgodnie z wytycznymi SCCM i ESPEN opiera się o należną masę ciała, którą oblicza poprzez odjęcie 100 od wzrostu w centymetrach – na potrzeby żywienia klinicznego taki sposób jest wystarczający. Za każdym razem gdy w wyliczeniach kalkulator posługuje się należną masą ciała informuje o tym poprzez stosowany napis pod wynikiem BMI. Należy pamiętać, że u osób skrajnie otyłych często dochodzi do różnego rodzaju zaburzeń metabolicznych, które należy brać pod uwagę przy planowaniu żywienia, kalkulator pełni jedynie funkcję pomocnicza ostateczną decyzję co do leczenia pacjenta podejmuje lekarz w oparciu o stan kliniczny pacjenta.
8. Jak kalkulator oblicza należną masę ciała?
Obliczenie następuje poprzez odjęcie 100 od wzrostu w centymetrach – na potrzeby żywienia klinicznego taki sposób jest jak najbardziej wystarczający.
9. Co robi przycisk „Pobierz do PDF”?
Po jego wciśnięciu zostaniemy dodatkowo poproszeni o wpisanie danych pacjenta (imienia i nazwiska) a następnie zostanie wygenerowany plan leczenia żywieniowego z danymi widocznymi na ekranie. Plan ten można dołączyć do historii choroby pacjenta, aby móc do niego wracać kiedy jest to konieczne.
